به گزارش «اخبار خودرو»، خودرو تکانی به معنا و مفهوم آماده‌سازی خودرو برای سفر است. اگر خودرو قبل از سفر از نظر فنی آمادگی لازم را نداشته باشد، ممکن است منجربه زمین‌گیرشدن آن و مانع ادامه مسیر شود. اما چه اقداماتی باید انجام داد؟ برای پاسخ به این پرسش، مهم‌ترین نکاتی را که مالک خودرو باید به آن توجه کند، به‌صورت مختصر برای شما گردآوری کردیم تا خودرو شما دچار مشکل نشود و از سفر خود لذت ببرید.

بررسی پیشرانه

بررسی و آماده‌سازی پیشرانه برای سفر به چهار بخش مهم تقسیم می‌شود. مورد اول گوش دادن به صدای موتور است. اگر صدای اضافی یا آزاردهنده به گوش رسید، نسبت به رفع مشکل آن اقدام کنید تا در مسیرهای طولانی از سرنشینان سلب آسایش نکند. این امر می‌تواند علاوه‌بر امنیت سفر، افزایش طول عمر موتور و کاهش خرابی را هم به همراه داشته باشد.  

مورد دوم، مصرف سوخت خودرو شماست. باید مصرف سوخت فعلی را با توصیه کمپانی مطابقت دهید و اگر خودرو مصرف بیشتری دارد، نسبت به رفع ایراد اقدام کنید. در زمان بررسی مصرف سوخت باید به سیستم سوخت‌رسانی و مهم‌ترین قطعه آن که پمپ‌بنزین است، توجه شود. درصورتی‌که پمپ‌بنزین ضعیف شده باشد، خودرو در شتاب‌گیری‌ها ضعیف عمل خواهد کرد. گاهی صرفا روشن شدن خودرو به معنای سالم بودن پمپ‌بنزین نیست! اگر راننده‌ای هستید که تا زمان روشن شدن چراغ بنزین، سوخت‌گیری نمی‌کنید، قبل از شروع سفر نوروزی، خودرو را برای بررسی فشار پمپ‌بنزین و صحت عملکرد آن به نمایندگی یا تعمیرگاه ببرید. سومین مورد، تنظیم ‌موتور است.

زمانی‌که تنظیم ‌موتور خودرو انجام می‌شود، قطعاتی مانند کاسه‌نمد  میل‌سوپاپ و میل‌لنگ، زنجیر یا تسمه‌تایم، فیلرها، سوزن انژکتور و شمع‌ها، کنترل و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض می‌شوند. لازم به ذکر است که در هر 25هزارکیلومتر باید سوزن انژکتور شست‌وشو و شمع‌ها تعویض شود.

‌مورد آخر، توجه به دود خروجی از اگزوز است. اگر در سیستم خروج دود، ضعفی ایجاد شود، منجر به پس‌زنی دود می‌شود که این امر سبب کاهش قدرت موتور، افزایش دمای آب و جوش آوردن خواهد شد. پس باید از صحت قطعات و واشرهای این سیستم اطمینان حاصل کنید.

کنترل سیستم‌های شارژ و استارت

نخستین منبع تامین جریان الکتریکی تا پیش از روشن‌شدن خودرو، باتری است. در حالت ایده‌آل، عمر مفید باتری دو سال است که پس از این تاریخ، تامین و نگهداری شارژ باتری کاهش می‌یابد و این موضوع می‌تواند در خودروهای گیربکس اتوماتیک  مشکل‌ساز شود. پس نیاز است که مالکان خودروها همواره نسبت به بررسی قطب‌های باتری از نظر سولفاته یا شل بودن توجه کنند.

یکی از راه‌های ساده عیب‌یابی، توجه به بدنه باتری است. درصورتی‌که بدنه باتری باد کرده باشد، نشان از خرابی آن دارد. عیوب باتری سبب ایجاد نوسان جریان الکتریکی شده که می‌تواند منجر به خرابی قطعاتی مانند سنسورها، عملگرها و سایر تجهیزات الکتریکی و مکانیکی شود.

دومین تامین‌کننده جریان الکتریکی مورد نیاز تجهیزات خودرو، دینام است. این قطعه عملکرد مکانیکی دارد که با گرفتن نیرو از سر میل‌لنگ اقدام به تولید جریان می‌کند. دینام از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر یک عمر مفید و مشخصی دارند. یکی از قطعاتی که در این سیستم بیشترین خرابی را دارد، زغالی (جاروبک) است. در صورت خرابی زغالی دینام، باتری از نظر تامین شارژ الکتریکی با مشکل مواجه می‌شود. بنابراین نیاز است در خودروهای تولید داخل، دینام هر سه‌سال یک‌بار بررسی یا در صورت نیاز، تعمیر و سرویس شود.

در خودروهای کره‎ای دینام باید هر پنج‌سال یک‌بار بررسی  ‌شود و در خودروهای آلمانی و ژاپنی این زمان به هفت‌سال می‌رسد. البته این موارد مشروط بر صحت عملکرد سیستم‌های الکتریکی و نگهداری درست از خودرو است.

سومین قطعه مهم در سیستم الکتریکی خودرو، استارت است. استارت وظیفه راه‌اندازی و روشن کردن خودرو را بر عهده‌ دارد. در صورت وجود کوچک‌ترین ضعف‌ در عملکرد استارت، سریعا نسبت به تعمیر آن (به‌ویژه در خودروهای دنده‌ اتوماتیک) اقدام کنید. در صورت خرابی این قطعه یا روشن نشدن خودرو، از هل دادن خودرو، به‌ویژه خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک پرهیز کنید، زیرا این عمل علاوه‌بر خرابی پیشرانه، موجب معیوب‌شدن گیربکس نیز خواهد شد.

سالم بودن لاستیک و سیستم تعلیق 

لاستیک‌ها، در عین سادگی یکی از مهم‌ترین اجزای خودرو محسوب می‌شوند که پیش از سفر جهت بررسی لاستیک‌سایی، فشار باد و آج تایر باید حتما به نمایندگی خودرو مربوطه مراجعه کنید. در صورتی‌که عمر لاستیک خودرو شما بیش ‌از 4سال است، از حرکت با آن در جاده خودداری کنید.

کارشناسان توصیه می‌کنند در فواصل کارکرد کیلومتری بنا بر توصیه کمپانی (معمولا هر 20‌هزارکیلومتر) اقدام به جابه‌جاکردن لاستیک‌ها به‌صورت ضربدری کنید. از آن‌جایی‌که سایش لاستیک‌ها یکنواخت نیست، این جابه‌جایی سبب ایجاد سایش یکنواخت در لاستیک‌ها خواهد شد.

لازم به ذکر است که تنظیم فشار باد لاستیک باید براساس جدول نصب شده در ستون وسط خودرو و بنا به توصیه کمپانی سازنده خودرو باشد. سیستم تعلیق نیز همانند تایرها در هدایت و جذب ضربه در خودرو نقش بسزایی دارد.

همچنین سیستم تعلیق وظیفه افزایش پایداری و ایمنی خودرو در حرکت را عهده‌دار است. عمده قطعاتی که در سیستم تعلیق و جلوبندی معیوب می‌شوند، شامل سیبک‌ها، میل‌ موج‌گیر و کمک‌فنرهاست. در صورتی‌که هر یک از این اجزا دچار خرابی شده باشد یا هنگام حرکت روی دست‌اندازها ضربات و کوبش بیش‌ از حد در خودرویتان حس می‌کنید، برای تعمیر آن درنگ نکنید زیرا هرگونه خرابی در این سیستم‌ها می‌تواند موجب افزایش ساییدگی لاستیک، کاهش ایمنی و پایداری خودرو در زمان حرکت شود.

در کنار این موارد باید لنت ‌ترمز و دیسک ترمز را نیز از نظر عملکرد (آینه‌بودن یا شیشه‌بودن) چک شود. بهتر است در صورت امکان، قبل از سفرهای نوروزی لنت‌های ترمز تعویض شوند. همچنین خودروهایی که مجهز به سیستم کنترل پایداری الکترونیکی یا ESP هستند، از نظر ساختار و عملکرد بررسی شوند.

هشدار چراغ چک را جدی بگیرید

خودروهای جدید همگی مجهز به سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری هستند. در این سیستم برای کنترل بهتر عملکرد پیشرانه، قطعات الکترونیکی فراوانی مانند واحد کنترل الکترونیکی، سنسورها و عملگرها تعبیه شده‌اند. برای عیب‌یابی ساده‌ این قطعات، مهندسان چراغ هشداری به نام چک را طراحی کرده‌اند. این چراغ در صورت معیوب‌شدن هر یک از سنسورها و عملگرها روشن خواهد شد.

معمولا زمانی‌که این چراغ روشن می‌شود، برای خاموش کردن آن مالک خودرو با مراجعه به نمایندگی و استفاده از دستگاه دیاگ، اقدام به پاک کردن خطای به‌وجود آمده می‌کند. درصورتی‌که یک خطا، چندبار تکرار و سبب روشن شدن چراغ چک شود، بی‌تعلل نسبت به تعویض آن قطعه اقدام کنید، زیرا در زمان سفر اگر یکی از قطعات مذکور دچار خرابی شود ممکن است عملکرد پیشرانه را مختل و سفر شما را با چالش مواجه کند. همچنین نیاز است قبل از سفر، دریچه‌گاز و استپرموتور در خودرو را شست‌وشو دهید. 

روغن و فیلتر را تعویض کنید

یکی از مهم‌ترین سیالات موجود در خودرو که در افزایش یا کاهش عمر مفید پیشرانه تاثیر بسزایی دارد، روغن است. در زمان انتخاب و استفاده از روغن‌موتور، حتما به توصیه کمپانی سازنده خودرو دقت کنید. با توجه به شرایط جوی، کیفیت سوخت، رفتار رانندگی و کیفیت روغن‌های موجود در بازار، کارشناسان توصیه می‌کنند که هر 5‌هزار کیلومتر اقدام به تعویض روغن‌موتور کنید.

لازم به ذکر است که قبل از شروع سفر، حتی اگر 2‌هزار کیلومتر از تعویض روغن گذشته باشد، نسبت به تعویض آن اقدام کنید. زیرا ممکن است سفر، طولانی و در این شرایط کارکرد روغن بیشتر شود که سبب کاهش کیفیت آن و افزایش استهلاک پیشرانه می‌شود.

بعد از روغن، قطعاتی مانند فیلتر روغن، فیلتر هوا، فیلتر گیربکس (در خودروهای گیربکس اتوماتیک)، فیلتر کابین و فیلتر بنزین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. همواره توصیه می‌شود با تعویض روغن، این فیلترها نیز تعویض شوند. در صورتی‌که فیلتر هوا به موقع تعویض نشود و کیفیت مناسبی نداشته باشد، مصرف سوخت و آلایندگی خودرو افزایش می‌یابد.

فیلتر بنزین نیز اهمیت ویژه‌ای دارد و اگر کثیف باشد، شتاب خودرو کاهش خواهد یافت. فیلتر بنزین در خودروهای داخلی باید هر 10‌هزارکیلومتر تعویض شود اما در خودروهای وارداتی باید سالی یک‌بار یا هر 25‌هزار کیلومتر نسبت به تعویض آن اقدام کرد. 

سیستم ‌روشنایی و ظاهر خودرو اهمیت ویژه‌ای دارد

اگر جزو علاقه‌مندان به سفرهای شبانه هستید، کارشناسان به شما توصیه می‌کنند برای کاهش مصرف سوخت خودرو و افزایش طول عمر دینام، از لامپ‌های هدلایت استفاده کنید. زیرا این نوع چراغ‌ها جریان الکتریکی کمتری مصرف می‌کنند و دینام را کمتر زیر بار قرار می‌دهند. از سوی دیگر برخی از چراغ‌های اسپرت، توانایی تامین میدان نوری مناسب برای خودرو را ندارند.

همچنین توجه داشته باشید پیش از سفر، چراغ‌های عقب، چراغ دنده عقب، چراغ ترمز و راهنماها سالم باشند زیرا هنگام حرکت در جاده، تصمیمات شما توسط این چراغ‌ها به سایر رانندگان در پشت‌سرتان اعلام می‌شود.

پس از سیستم روشنایی، ظاهر خودرو به‌ویژه سپرها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. در صورتی‌که سپر خودرو شل یا معیوب شده باشد، نسبت به تعمیر یا تعویض آن اقدام کنید زیرا خرابی سپر سبب بروز مشکلاتی مانند خرابی کندانسور کولر و بخش‌های دیگری نیز در خودرو می‌شود.

در کنار تمام این موارد، عملکرد بوق، تیغه‌های برف‌پاک‌کن و سیستم شست‌وشوی شیشه‌ها را بررسی و در صورت نیاز تعویض یا تعمیر کنید.

از قطعات داخل کابین بازدید کنید

قطعات فراوانی در داخل کابین خودرو مانند صندلی‌ها، کمربند ایمنی، کیسه هوا و... با آسایش و ایمنی سرنشینان ارتباط مستقیمی دارند. قبل از سفر تمام صندلی‌ها را از نظر راحتی و قابلیت تنظیم، بررسی کنید. سپس کمربند ایمنی را از نظر انعطاف‌پذیری، باز یا بسته شدن چک کنید. زیرا کمربند ایمنی نیز مانند هر قطعه دیگر، دارای عمر مفید است.

در صورتی‌که خودرو شما مجهز به ایربگ و کمربند ایمنی پیش‌کشنده است، چاشنی کمربند و یونیت ایربگ باید توسط دستگاه دیاگ چک شود. همچنین داشبورد، دیواره‌ها و اجزای درها در داخل اتاق باید از نظر استحکام و سروصدا بررسی شود تا در سفرهای طولانی از سرنشینان سلب آسایش نکنند.

توجه داشته باشید که قبل از سفر باید سیستم تهویه مطبوع (کولر و بخاری) چک شوند تا از صحت عملکرد آنها مطمئن شوید. توصیه ما این است حتما پیش از سفر به نمایندگی خودرو خود برای بازدید و سرویس مراجعه کنید.

سیستم ‌خنک‌کاری و تسمه‌ها فراموش نشوند

سیستم ‌خنک‌کاری و سیال آن یکی از مهم‌ترین مکانیزم‌های پیشرانه محسوب می‌شوند. در صورتی‌که هرگونه اختلال و ضعفی در این سیستم وجود داشته باشد، قطعا موجب زمین‌گیر شدن خودرو در جاده و پرداخت بخشی از بودجه سفر برای تعمیر آن خواهد شد.

قبل از سفر باید از گردش آب، سالم‌بودن ترموستات، درست عمل‌کردن فن‌ها و مقدار سطح سیال خنک‌کاری اطمینان حاصل کنید. توجه داشته باشید که باید سالی یک‌بار سیال خنک‌کننده به‌همراه ترموستات تعویض شود.

بعد از سیستم‌ خنک‌کاری، تسمه‌ها بسیار مهم هستند، زیرا خرابی آن‌ها می‌تواند عملکرد پیشرانه را مختل کند. در خودروها گاهی تسمه‌های دینام و کولر یک عدد بوده و گاهی نیز دو عدد هستند.

در هر صورت توصیه می‌شود در زمان تعویض تسمه یا زنجیرتایم، همه تسمه‌های پیشرانه تعویض شود. قبل از سفر از تسمه‌ها بازدید چشمی کنید که دچار نخ‌زدگی و ترک نشده باشند و در صورت دسترسی به آن‌ها از انعطاف‌پذیر بودنشان اطمینان حاصل کنید. اگر در زمان استارت‌زدن، صدای اضافی از تسمه‌ها به گوش رسید، آن ‌را جدی بگیرید و نسبت به تعمیرش اقدام کنید.

از مهندس رضا برنابادی که ما را در تهیه این گزارش یاری کردند، کمال تشکر را داریم.